سرقفلی مغازه چیست؟

سرقفلی مغازه دارای اهمیت فراوان قراردادهای تجاری هستند. اما سرقفلی مغازه چسیت ؟ آیا سرقفلی مغازه و حق کسب و پیشه یکی هستند ؟ با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید تا به این سوالات پاسخ دهیم.

سرقفلی مغازه چیست ؟

شاید بارها با واژه سرقفلی مغازه مواجه شدید. وقتی روی یک مغازه نوشته شده که سرقفلی این مغازه به فروش می‌رسد، به چه معناست؟
هر مغازه یا ملک تجاری دارای یک حق سرقفلی و یک حق مالکیت است. به عبارت دیگر سرقفلی مغازه یک حق مالی است که برای ارزش مادی مغازه است.

بسیاری از موسسات و کسب‌وکارها در ساختمان‌هایی رونق می‌گیرند که مالکیت آن‌ها با فرد دیگری است، اگر این کسب‌وکارها مکان خود را تغییر دهند، احتمال این‌که رونق خود را از دست بدهند، زیاد است. بنابراین می‌بایست قوانینی وجود داشته باشد که از حقوق مالک و خریدار در موارد مختلف حمایت کند.

انواع سرقفلی

به طور کلی 4 نوع سرقفلی مغازه وجود دارد که در ادامه با برخی از آن ها آشنامی شویم.

۱- سرقفلی با سند عادی:

قرارداد اجاره بین مالک یا موجر با مستاجر بسته شود به نوعی که این سرقفلی در قالب یک سند عادی تنظیم شود

۲- سند سرقفلی رسمی:

در این نوع تنظیم قرارداد اجاره بین موجر و مستاجر از طریق دفاتر اسناد رسمی باشد.

۳- سرقفلی واقعی :

زمانی که مالک مغازه در زمان تنظیم اجاره مبلغی را تحت عنوان سرقفلی از مستاجر مطالبه کرده باشد که این مبلغ به عنوان قرض الحسنه در مدت اتمام اجاره قابل استرداد است.

۴- سرقفلی مجازی:

این نوع سرقفلی که تحت عنوان حق کسب و پیشه بوده بوده است که این حق بر اثر اعتبار و شهرت محل و سابقه استفاده مستاجر به مستاجر تعلق می گیرد.

تفاوت حق کسب و پیشه و سرقفلی مغازه چیست؟

حقوق مرتبط با سرقفلی در سال ۱۳۷۶ تنظیم شده است. قبل از آن در سال ۱۳۵۶ قانونی با عنوان حق کسب و پیشه مطرح شده بود که امکان توجیه آن با قوانین حقوق میسر نبود.

مستاجر یک ملک تجاری، مدت زمانی را در یک ملک برای فعالیت صرف می‌کند و شهرت یا مشتریان خاصی را پیدا می‌کند. بنابراین مالک نمی‌تواند بدون رضایت وی، درخواست تخلیه ملک را بخواهد، مگر در شرایط خاص.
باید این مورد را در نظر داشته باشید که حق کسبه و پیشه همواره متعلق به مستاجر است و مالک هیچ مغازه‌ای نمی‌تواند این شامل این حق باشد.
قوانین تنظیم شده در سال ۷۶ مسائل مختلفی را در نظر گرفت و اندکی متفاوت‌تر به موضوع نگاه کرد. سرقفلی در برخی از موارد متعلق به مالک و در برخی موارد نیز متعلق به مستاجر است.
حق سرقفلی مالی است که در بدو اجاره به مالک پرداخت می‌شود و ذاتا قائم و متکی به محل است و متضمن هیچ نوع شهرت تجارتی یا توجه خاص و استقرار یافته مشتریان نمی‌باشد.
در قانون سرقفلی زمانی که شما مغازه‌ای را بنا می‌کنید و قبل از آن هیچ فعالیتی‌ در آن صورت نگرفته، مالک مغازه محسوب می‌شوید. شما می‌توانید در مغازه خود مشغول داد و ستد باشید، آن را با سند مالکیت بفروشید و یا اجاره دهید و یا سرقفلی مغازه را بفروشید.
در صورتی که آن را بفروشید، اختیارات بسیاری خواهید داشت. خریدار سرقفلی بدون اجازه شما نمی‌تواند هیچ تغییری در مغازه ایجاد کند، او هم‌چنین برای فروش مجدد و اجاره مغازه به اجازه و جلب رضایت شما نیاز خواهد داشت. اغلب به هنگام عقد قرارداد تمامی توافقات بین مالک و خریدار به صورت کامل نوشته می‌شود.

بیشتر بخوانیم : ارزش سرقفلی مغازه چقدر است ؟

آیا خریدار سرقفلی می‌تواند ملک را به شخص دیگری اجاره دهد؟

براساس ماده ۴۷۴ قانون مدنی:
مستاجر می‌تواند عین‌ مستاجره را به دیگری اجاره دهد، مگر این که در عقد اجاره خلاف آن شرط شده باشد.
براساس این قانون می‌توان گفت که مستاجر می‌تواند ملک را به هر کس دیگری اجاره دهد، مگر این‌که آن‌ها در قرارداد اجاره حق واگذاری به غیر سلب شده باشد.
در قراردادهایی که قبل از سال ۷۶ عقد شده‌اند، مستاجر حق انتقال به غیر ندارد. مگر این‌که در قرارداد ذکر گردد که مستاجر هیچ‌گونه محدودیتی در این مورد ندارد.

اگر مالک مغازه فوت کند تکلیف چیست ؟

بعد از فوت مالک تمامی حقوقی که برای شما ایجاد شده بود، پابرجاست و وارثان مالک عهده‌دار آن خواهند بود. لذا خریدار می‌تواند تمامی درخواست‌های خود را با آن‌ها مطرح کند.

آیا خریدار سرقفلی مغازه می‌تواند شغل خود را تغییر دهد؟

به عنوان مستاجر این مغازه نمی‌توانید شغل خود را تغییر دهید، مگر این‌که در قرارداد سرقفلی به شغل شما اشاره نشده باشد. اگر به شغل شما اشاره شده باشد و شما بدون رضایت مالک شغل خود را تغییر دهید، مالک می‌تواند با پرداخت نصف مبلغ سرقفلی، از دادگاه حکم تخلیه بگیرد.

خریدن سرقفلی مغازه به نفع خریدار است؟

مالکیت یک مغازه، یک درآمد طولانی‌مدت برای مالک ایجاد می‌کند. علاوه بر این، مالک می‌تواند به ازای هر تغییر در مغازه و یا شیوه‌ی اداره آن از خریدار هزینه دریافت کند. بنابراین، اگر شناخت کافی از مالک نداشته باشید، برای جلب رضایت وی، احتمالا به پرداخت هزینه‌ی بسیار مجبور شوید.
تا حد امکان درگیر ملک‌های سرقفلی نشوید، اما اگر تصمیم به خرید گرفتید، حتما به هنگام عقد قرارداد دقت کافی را داشته باشید تا به تمامی موارد مهم اشاره کنید.